Balio ez zuena baliogabetu dute

Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak Jaurlaritzaren jarrera salatu du, 2008ko hizkuntz eskubideen dekretua aldatu dutelako. Izenburu esanguratsua duen iritzi artikulua helarazi digute: "Balio ez zuena baliogabetu dute". Artikulua Jon Bollar UEMAko lehendakariak sinatu du, UEMAren Zuzendaritza Batzordearen izenean.

Segi irakurtzen

Balio ez zuena baliogabetu dute

Eusko Jaurlaritzak, euskararen aurkako hizkuntz politikaren baitan, beste urrats bat eman du: Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Hizkuntza Eskubideei Buruzko Dekretua aldatu du, (ia) osorik baliogabetzeraino. Baliogabetzearen ondorioz, Jaurlaritzak uko egin dio enpresa-bezero harremanetan euskararen aldeko neurriak betearazteari, eta, horren ondorioz, enpresen borondatearen mende egongo da euskararen aldeko neurriak hartzea; adibidez, bezero euskaldunari hizkuntz tratu egokia ematea.

Jaurlaritzak jakinarazi du ez diela isunik jarriko bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean salerosketetan zerbitzua hizkuntza batean bakarrik eskaintzen duten enpresei. Baina, 2008an dekretua onartu zenetik, zenbat isun jarri dira, bada? Zenbat diru bildu du Jaurlaritzak euskara baztertzen duten enpresei isunak jarrita? Gaude diru kopuru hori urrun dagoela Kataluniako Generalitatek biltzen duenetik, eta susmoa dugu kopurua hutsaren hurrena izan dela.

Baina hemen kontua ez da zenbat diru bildu den edo bil zitekeen. Hemen kontua da dekretuaren ibilbidea antzua izan dela: aurreko legealdiko Jaurlaritzak paperean hizkuntz eskubide batzuk aitortzen zizkigun EAEko euskaldunoi enpresa batzuekiko harremanetan (negozio bolumen handiko enpresekin, saltoki handiekin, garraio publikoko enpresekin, komunikazio eta telefonia konpainiekin…), baina hori paperean soilik geratu da. Paperean zegoenak ez du bi urtetan jauzi egin errealitatera. Hortaz, legealdi honetako Jaurlaritzak zergatik baliogabetu du dekretua, praktikan nahikoa indargabetuta bazegoen?

Egungo Jaurlaritzak ez duelako ontzat hartzen euskaldunok dekretu hutsal batean ere hizkuntz eskubide batzuk aitortuta edukitzea. Euskal Herrian dugun hizkuntz gatazkan, euskaraz bizi nahi dugunon eta euskaraz bizitzen uzten ez digutenen arteko gatazkan, Jaurlaritzak argi utzi nahi izan digu non kokatzen duen bere burua: euskaraz bizi nahi dugunon aurka. Bezero euskaldunaren eta enpresa erdaldunaren arteko harremanei dagokienez, bi mezu argi igorri ditu. Enpresei hauxe esan die: “Segi gaztelania ezartzen, ez duzue zigorrik izango-ta!”. Euskaldunoi, aldiz, beste hau: “Enpresekiko harremanetan, ez duzue eskubiderik”. Zigorgabetasuna enpresentzat eta babesik eza euskaldunontzat.

Erabakia argudioz jantzi nahian, Jaurlaritzak adierazi du zehaztapenak atzeratu egingo dituztela errealitate soziolinguistikoak horretarako abagunea eman arte. Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak, eta, hedaduraz, udalerriok osatzen duten lurguneak errealitate soziolinguistiko propio bat du, baita borondate argi bat ere: euskara sendotzea lurgune horren baitan. Zergatik ez baliatu egoera soziolinguistiko hori, enpresa-bezero arteko harremanetan euskararen aldeko neurri eraginkorrak hartzen hasteko? Eskaera hori ez dago ezerezean oinarrituta. Gogora ekarri nahi dugu berriro ere Jaurlaritzaren Aholku Batzordeak “Euskara 21” txostenean zehaztutakoa: “(…) Arnasgune horiek [gune euskaldunak] zaindu, sortu eta, ahal balitz, hedatu ezean, alferrik izango da, seguruenera, gainerako ahalegin oro. Horrenbestez, lehentasunezko trataera garbia eman beharko zaie euskararen arnasguneei XXI. mende hasierako hizkuntza politikan”. Hor duzue “abagunea”, abagunerik ikusi nahi baduzue behintzat.

Eta, bestela, aukera hori jorratu nahi ez baduzue ere, euskaraz bizi nahi dugunoi beste traba bat jarri nahi badiguzue ere, jakin ezazue euskaldunok ere oso argi daukagula jarraitu beharreko bidea: euskaraz bizitzen jarraitu, kalean, etxean, eskolan, unibertsitatean, administrazioan, lanean eta, jakina, salerosketan ere bai.