2010/06/23

LEHEN HITZETIK ZERBITZUA EUSKARAZ


Lehen hitzetik zerbitzua euskaraz from Euskararen Kontseilua on Vimeo.

Read more...

Balio ez zuena baliogabetu dute


Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak Jaurlaritzaren jarrera salatu du, 2008ko hizkuntz eskubideen dekretua aldatu dutelako. Izenburu esanguratsua duen iritzi artikulua helarazi digute: "Balio ez zuena baliogabetu dute". Artikulua Jon Bollar UEMAko lehendakariak sinatu du, UEMAren Zuzendaritza Batzordearen izenean.

Segi irakurtzen


Balio ez zuena baliogabetu dute


Eusko Jaurlaritzak, euskararen aurkako hizkuntz politikaren baitan, beste urrats bat eman du: Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Hizkuntza Eskubideei Buruzko Dekretua aldatu du, (ia) osorik baliogabetzeraino. Baliogabetzearen ondorioz, Jaurlaritzak uko egin dio enpresa-bezero harremanetan euskararen aldeko neurriak betearazteari, eta, horren ondorioz, enpresen borondatearen mende egongo da euskararen aldeko neurriak hartzea; adibidez, bezero euskaldunari hizkuntz tratu egokia ematea.


Jaurlaritzak jakinarazi du ez diela isunik jarriko bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean salerosketetan zerbitzua hizkuntza batean bakarrik eskaintzen duten enpresei. Baina, 2008an dekretua onartu zenetik, zenbat isun jarri dira, bada? Zenbat diru bildu du Jaurlaritzak euskara baztertzen duten enpresei isunak jarrita? Gaude diru kopuru hori urrun dagoela Kataluniako Generalitatek biltzen duenetik, eta susmoa dugu kopurua hutsaren hurrena izan dela.


Baina hemen kontua ez da zenbat diru bildu den edo bil zitekeen. Hemen kontua da dekretuaren ibilbidea antzua izan dela: aurreko legealdiko Jaurlaritzak paperean hizkuntz eskubide batzuk aitortzen zizkigun EAEko euskaldunoi enpresa batzuekiko harremanetan (negozio bolumen handiko enpresekin, saltoki handiekin, garraio publikoko enpresekin, komunikazio eta telefonia konpainiekin…), baina hori paperean soilik geratu da. Paperean zegoenak ez du bi urtetan jauzi egin errealitatera. Hortaz, legealdi honetako Jaurlaritzak zergatik baliogabetu du dekretua, praktikan nahikoa indargabetuta bazegoen?


Egungo Jaurlaritzak ez duelako ontzat hartzen euskaldunok dekretu hutsal batean ere hizkuntz eskubide batzuk aitortuta edukitzea. Euskal Herrian dugun hizkuntz gatazkan, euskaraz bizi nahi dugunon eta euskaraz bizitzen uzten ez digutenen arteko gatazkan, Jaurlaritzak argi utzi nahi izan digu non kokatzen duen bere burua: euskaraz bizi nahi dugunon aurka. Bezero euskaldunaren eta enpresa erdaldunaren arteko harremanei dagokienez, bi mezu argi igorri ditu. Enpresei hauxe esan die: “Segi gaztelania ezartzen, ez duzue zigorrik izango-ta!”. Euskaldunoi, aldiz, beste hau: “Enpresekiko harremanetan, ez duzue eskubiderik”. Zigorgabetasuna enpresentzat eta babesik eza euskaldunontzat.


Erabakia argudioz jantzi nahian, Jaurlaritzak adierazi du zehaztapenak atzeratu egingo dituztela errealitate soziolinguistikoak horretarako abagunea eman arte. Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak, eta, hedaduraz, udalerriok osatzen duten lurguneak errealitate soziolinguistiko propio bat du, baita borondate argi bat ere: euskara sendotzea lurgune horren baitan. Zergatik ez baliatu egoera soziolinguistiko hori, enpresa-bezero arteko harremanetan euskararen aldeko neurri eraginkorrak hartzen hasteko? Eskaera hori ez dago ezerezean oinarrituta. Gogora ekarri nahi dugu berriro ere Jaurlaritzaren Aholku Batzordeak “Euskara 21” txostenean zehaztutakoa: “(…) Arnasgune horiek [gune euskaldunak] zaindu, sortu eta, ahal balitz, hedatu ezean, alferrik izango da, seguruenera, gainerako ahalegin oro. Horrenbestez, lehentasunezko trataera garbia eman beharko zaie euskararen arnasguneei XXI. mende hasierako hizkuntza politikan”. Hor duzue “abagunea”, abagunerik ikusi nahi baduzue behintzat.


Eta, bestela, aukera hori jorratu nahi ez baduzue ere, euskaraz bizi nahi dugunoi beste traba bat jarri nahi badiguzue ere, jakin ezazue euskaldunok ere oso argi daukagula jarraitu beharreko bidea: euskaraz bizitzen jarraitu, kalean, etxean, eskolan, unibertsitatean, administrazioan, lanean eta, jakina, salerosketan ere bai.




Read more...

2010/06/21

Yurre Ugarte tolosarra literatura munduan murgildu zaigu


Yurre Ugarte Tolosarra literatura munduan murgildu da, "Gasolindegian" lanarekin. Ipuinez osatutako nobela da: protagonista, hasieran, langabezian egongo da, eta, gero, gasolindegi batean hasiko da lanean. Guza batetik bizi nahi eta beste batetik bizi beharra suertatuko zaio, beraz, eta hori islatu nahi izan du Ugartek.

Zarauzko Garoa liburu dendakoek promoa ere egin diote. Ikusi hemen.

Yurre Ugarte gidoigintzan eta antzerki ekoizpenean aritu da orain arte, gaztelaniaz nahiz euskaraz, baina literaturara jauzi egitean euskara hautatu du; izan ere, bere hitzak hartuta, "literatura idazterakoan aurreneko hizkuntza bezala euskara ateratzen zait". Elkarrizketa ere egin diote Tolosaldeko Hitzan.

Read more...

2010/06/17

"Hitza azti": Euskararekin jolasean, ezkerretik eskubira eta eskubitik ezkerrera


Anoetako herritar batek "Hitza azti" liburuaren berri eman digu. Liburu harrigarria bezain miresgarria, zinez. Izan ere, Iñaki Arranzek hitzen alderik jolasgarriena erakutsi digu "Hitza azti" liburuan.

Hizkuntzaren alde ludikoaren erakusle, liburuaren izenburua: ezkerretik eskubira edo eskubitik ezkerrera gauza bera irakur daiteke!

Hitz jokoak euskara hobeto lantzeko eta ulertzeko modua dela erakutsi digu Iñaki Arranzek, adibide irudimentsu askorekin. Adibideok erabili.com webgunetik hartu ditugu.

Ikusi adibideak



  • Palindromoa: ezkerretik eskuinera zein eskuinetik ezkerrera berdin irakurtzen den hitza. Liburuaren izenburua bera, Hitza azti, palindromo bat da (nahiz eta h letrak palindromo osoa izatea eragozten duen). Nik enara neraman amaren aranekin (Teresa IGEREGI).

  • Monobokalismoa: bokal bat hartu eta horixe bakarrik erabili ahal izatea, nahi beste kontsonante lagun dituela. Inki-minki ikiriki kirik. Triki-miki indibiri kirrik. Kili-kili jili-jili irrik (Joxantonio ORMAZABAL).

  • Antanaklasia: hitz pare homonimoak (berdin idatzi arren esanahi ezberdina duten hitz pareak, alegia) esaldi batean paratzea. Politikan ez dago gauza politikan! (LAZKAO TXIKI).

  • Anagrama: Hitz bateko letrak nahastu eta beste hurrenkera batean jarrita sortzen den hitza. Probie, pobrie.

  • Asmatitzak: Eskribizitzen, izkhiriatzen, idihazten jarrahituko drugu gruk ofikzio lagun iragurgarriok (Joseba SARRIONANDIA).

  • Sintaxia / Morfología lardaskatzea: Salgai naukagu (Iñaki SEGUROLA).

  • Zentzu biko esaldiak: Zuk eta biok badugu zerbait komunean, maitea (Joxerra GARZIA).

  • Eten nahasiak: Zer uko Loreak, zeruko loreak zeru koloreak baditu? (Anjel LERTXUNDI).

  • Metaketa: Nola geroko benturaren benturan benturaturik galtzen garen (AXULAR).

  • Hitz eskailerak: Horrekin da mundu bat hasten, hazten, hezten, hesten eta bukatzen (DAVANT-IRATZABAL).

  • Errima errebesak: Xentimoko xentimentuak (JosAnton ARTZE).

  • Hitz beteak: Kafka sentitzen naiz, garbi-garbi, f bat gorabehera (Juan Kruz IGERABIDE).


Read more...

2010/06/15

Jendetsua, hunkigarria eta aldarrikatzailea izan da UEMA Eguna





Aurtengo UEMA Eguna giro onean bizi izan genuen: 300 lagunetik gora elkartu ginen herri bazkarian, eta Tolosaldeko jenderik ez zen falta izan.

Zoritxarrez, euriak ere Mallabiara joan nahi izan zuen, eta bat egin zuen udalerri euskaldunen aldarrikapenarekin. UEMA Egunak hunkipen handiko uneak ere izan zituen; batez ere, Iñaki Arregi Ihartza UEMAko koordinatzailearen omenaldiak.


Read more...

Txikiak handi Altzon


Egun handia ospatu genuen Altzon igandean. Euriak ere ekarpen garrantzitsua egin zuen, eta ez zuen jaia makaldu. Jende ugari egon zen, eta eskola txikien aldarrikapena indartuta atera zen. Zorionak antolatzaile guztioi!

Hedabideetan zer-nolako oihartzuna izan duen ikusi nahi baduzue, egin klik hemen.

... eta datorren urtean Abaltzisketan. Beraz, eskualdean hirugarren urtez. Han ere ikusiko dugu elkar, ziur.

Read more...

2010/06/10

"Noentiendotarrak" Berrian



"Noentiendotarron dekalogoak" oihartzun handia izan du sarean: zu zeu albistarian, sustatun... Berria egunkarian ere aipatu du Anjel Lertxundik. Pasadizo polit baten berri eman digu eguneroko zutabean. Irakurri nahi baduzu, egin klik hemen.




Read more...

2010/06/09

Bigarren euskara batua behar dugu?


Bigarren euskara batua behar ote dugun galderari erantzuten saiatu da Xabier Amuriza, "Euskara Batuaren bigarren jaiotza" liburuan. "Euskara eguneroko lantresna dutenen artean, diskurtso handiak baino soluzio txiki bat nahiago duten guztiei" eskaini die lana.

Segi irakurtzen


Amurizaren ustetan, euskarak bigarren jaiotza behar izateak ez du esan nahi lehenengoa puskatu behar denik, baina gaineratu du asko aurreratu den arren gauza asko bete behar direla, euskara osoa, lehiakorra eta nazionala izateko.

Liburuak hiru zati ditu. Lehenengoan, euskararen hutsuneei buruz dihardu; bigarrenean, aditz trinkoen erabileraz, eta hirugarrenean, hiztegiaren premiez.

Euskararen hutsuneei dagokienez, euskarazko erlatiboei konponbidea ematen saiatu da; batez ere, inguruko hizkuntzetan egitura horrek garrantzi handia duelako eta euskarak horren zati handi bat airean daukalako.

Aditz trinkoei dagokienez, aditz trinkoak galdu baino, berreskuratu egin behar direla dio, zehaztapenaren eta laburtasunaren mesedetan. Hau dio, besteak beste: "(...) eroriko nintzateke nekagarriaren ordez, zergatik ez esan, analogia sinple bat eginez, nerorke?".

Hiztegiari dagokionez, zer hobetua dagoela adierazi du: "Guk hitz batzuk hartzen ditugu eta beste batzuk ez, familiak apurtzen ditugu... Kaotikoa da gurea". Inguruko hizkuntzekin konpartitutako askoz ere lexiko gehiago behar dugula uste du Amurizak.

Hortxe Amurizak mahai gainean jarritako gaia. Bigarren euskara batuaren hastapenetan ote gaude?

Read more...

2010/06/03

Noentiendotarron dekalogoa


Noentiendotarren dekalogoa.


1.- Euskaraz egiten digutenean, noentiendotarrok beti gauza bera erantzungo dugu: “No entiendo”. Esaldi hori beti erabiliko dugu, salbuespenik gabe eta sistematikoki. Parean duguna euskaraz hitz egiten tematzen bada, hau esango diogu: “¡Que te he dicho que no entiendo!”.



Segi irakurtzen


2.- Noentiendotarroi euskaraz egiten digutenak edukazio txarrekoak izango dira, eta horixe aurpegiratuko diegu beti. Ezin dugu euskaldun bakar bat ere utzi edukazio txarrekoak direla sinestarazi gabe.



3.- Talde batean euskaraz ari badira eta gu haiengana joaten bagara, gaztelaniaz hitz egiten jarriko ditugu. Hartara, honako formula aplikatuko dugu beti: zazpi euskaldun gehi erdaldun bat berdin zortzi erdaldun (7 euskaldun + 1 erdaldun = 8 erdaldun).



4.- Euskaldunek uste dutenaren aurka, noentiendotarrok elebidunak gara. Izan ere, aldian behin, “Agur” esaten dugu. Are gehiago, elebitasunaren izurria hain zabalduta egotearen ondorioz, zerbait ulertzen badugu, jakinaraziko dugu ez dugula ulertu, eta dekalogoko lehenengo puntuko irtenbidera jo eta hau esango dugu: “No entiendo”.



5.- Noentiendotarrok euskararen presentzia nimiñorik gabe bizitzeko eskubidea aldarrikatzen dugu, hemen (hau da, vascongadetan) eta Murtzian, azken batean gauza bera izan beharko bailuke batean edo bestean bizi. Ideologia horri noentiendismoa esango diogu.



6.- Noentiendotarron jarduera politiko bakarra noentiendismotik ondorioztatzen dena da. Hartara, edozein testuingurutan, edozeinekin eta edozein tokitan “No entiendo euskera” esan, eta gainerakoak gaztelaniaz hitz egiten jartzeko eskubidea aldarrikatu eta gauzatuko dugu.



7.- Noentiendotarrak ez gara arrazistak. Hartara, etorriberriei ere onartzen diegu guk adinako eskubidea noentiendismoan murgiltzeko eta euskara arbuiatuz bizi ahal izateko.



8.- Noentiendotarrok noentiendotarrak bultzatuko ditugu beren jardunean eta lan eremuan: enpresa munduan, hedabideetan, politikan… Gizartearen elitean ahalik eta noentiendotar gehien kokatzen saiatuko gara, noentiendotarrismoa zabaltzeko eta indartzeko.



9.- Noentiendotarron dekalogoko puntuak negoziaezinak, errebisaezinak eta aldaezinak dira.



10.- Noentiendotarrok gorroto dugu dekalogo hau, euskaraz dagoelako, eta ez duelako bat egiten noentiendotarrismoaren oinarri ideologikoarekin; hau da, euskararik gabe bizitzeko eskubidearekin.




Horraino “Noentiendotarren dekalogoa”. Zenbat lagunek egiten ote dute bat dekalogo honekin Euskal Herrian?



Tolosaldeko Euskararen Semafororako, Martin Kitto (martinkitto3@gmail.com).



Read more...

2010/06/01

100. BIXI BIXI SEGURA IRRATIAN



Lehengo asteazkenean, maiatzaren 26an, 100. Bixi bixi irratsaioa eskaini zuten Segura irratitik. Saio berezi honetan, segurarrek eman zuten herriko biziaren berri, guztia Segurako Herriko Plaza Nagusian. Gonbidatuen artean modu batera edo bestera “herriko bizitzan” parte hartzen duten hainbat lagun izan ziren.

Segi irakurtzen


BIXI BIXI Segurako EBPN Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren barruan Segura Irratian egiten duten irratsaioa da. Hitz edo Irri euskara elkarteak bultzatuta eta Segurako udalak eta Foru Aldundiak babestuta. Saioak euskara biziberritzea du helburu eta nahia. Horrela astero-astero hainbat arlo jorratuz, euskara han eta hemen duen presentziaz argibideak ematen dituzte, gai bakoitzean adituak diren gonbidatuekin. Segurakoek batez ere eta Goierriko gaiek izan dute lehentasuna beti Bixi-bixin.
Gure semaforoan egiten dugun bezala, euskararen aldeko jarrerak zoriondu edota bere kasuan salatu ere egiten dute, egoera bakoitzean erlearen EZTIA (semaforo berdea), edota ZIZTADA (semaforo gorria) eskainiz.

Zorionak BIXI BIXI irratsaioa bultzatzen duten guztioi.

Read more...

  ©Template by Dicas Blogger.