Zer egin euskaraz gaizki idatzitako kartelekin? Negar ala barre? (III)

Semaforoaren atal honek ez du etenik, zoritxarrez. Goiko argazkia Igorrek bidali digu. Usurbilgo Urbileko mekatal gunean atera du argazkia, Tramas+ dendan, eta iruzkin hau bidali digu:

Gauza batzuk ikusita, baten bat "liquidatzeko" gogoa sartzen zait.

Guk betiko galderarekin erantzungo diogu: Zer egin euskaraz gaizki idatzitako kartelekin? Negar ala barre?

Halako beste kasu batzuk ikusteko, egin klik hemen

- Jaurlaritzakoek "Execuzio" idatzi dute kartel batean Ikaztegietan
- Zazpi urte eta erdiko haurra sar liteke edo ez?
- Zer egin euskaraz gaizki idatzitako kartelekin? Negar ala barre? (II)
- Zer egin behar da gaizki idatzitako kartelekin? Negar ala barre?
- "Abalcisqueta" desagertu egin da
- Zerbitsua eskaintzen dute, zerbitzuaren ordez

Read more...

Euskarazko hedabideak Tolosaldean. Zer diote?

Azken asteotan euskarazko hedabideen egoera dugu hizpide nagusi Semaforoan: inkesta jarri dugu martxan eta prentsaurrekoetan erabili beharreko hizkuntzei buruzko hainbat artikulu argitaratu ditugu (Joseba Kamiorena eta Andoni Egañarena, esaterako). Lanketa horretan ezinbestekoa iruditu zaigu eskualdeko euskarazko hedabideei ere aukera ematea, euren gogoetak eta kezkak gizarteratzeko.

Egin klik interesatzen zaizkizunen gainean:

- Zer dio 28 Kanalak?

- Zer dio Txolarre Irratiak?

- Zer dio Tolosaldeko eta Leitzaldeko Hitzak?

- Zer dio Galtzaundik?

Read more...

Euskarazko hedabideak Tolosaldean (IV). Zer dio Galtzaundik?

Azken asteotan euskarazko hedabideen egoera dugu hizpide nagusi Semaforoan: inkesta jarri dugu martxan eta prentsaurrekoetan erabili beharreko hizkuntzei buruzko hainbat artikulu argitaratu ditugu (Joseba Kamiorena eta Andoni Egañarena, esaterako). Lanketa horretan ezinbestekoa iruditu zaigu eskualdeko euskarazko hedabideei ere aukera ematea, euren gogoetak eta kezkak gizarteratzeko.

Tartean Galtzaundi Euskara Taldeak argitaratzen duen aldizkaria dago.

Segi irakurtzen

1991. urtean sortu zen Galtzaundi Euskara Elkartea. Tolosaldeko hainbat euskaltzale bildu eta euskararen normalizazioaren alde lan egiteko prest agertu ziren. Egoera kontutan harturik, gure herrian eskubide linguistikoei zegokienez, gabeziak handiak ziren. Galtzaundi Euskara Taldearen adar bat Galtzaundi Aldizkaria izan da, Kultura eta Normalizazioarekin batera, gabezi horiei aurre egiteko.

Galtzaundi Euskara Taldeak duen helburua kontuan izanik, hau da, euskararen normalizazioa, Galtzaundi Aldizkariak tresna bat gehiago izan nahi du horren mesedetan. 2000. urtean gure argitalpen hau hilabetekari izatetik hamabostekari izatera pasa zen eta urrats berri honekin presentzian irabazi dugu. Egun, komunikabide erdaldunen indarra handia da. Gure ekimena euskarazko herri-prentsa sustatzearen alde doa. Presentzia ziurtatzearekin batera, hamabostekariarekin herriaren eguneroko martxaren berri ematen saiatzen gara. Gaurkotasuna gertutik jarraitu eta eskualdeko erreferentzia bilakatuz.

Zenbakiko 5.000 ale inprimatu eta banatu egiten dira Tolosaldeko 23 herrietan: Abaltzisketa, Albiztur, Alegia, Alkiza, Altzo, Amezketa, Anoeta, Baliarrain, Belauntza, Berastegi, Berrobi, Bidegoian, Elduain, Gaztelu, Hernialde, Ibarra, Ikaztegieta, Irura, Leaburu, Lizartza, Orendain, Orexa eta Tolosa. 1.500 ale harpidetza bidez korreoz bidaltzen dira.

SEMAFOROA: Hedabideak bi krisialdi pairatzen ari dira: krisialdi ekonomikoa eta hedabide tradizionalen krisialdia. Nola eragin dute zuenean?

GALTZAUNDI: Krisialdiak hausnarketarako beta ere ematen du eta Galtzaundiri behintzat barne hausnarketarako aukera eman dio. Ildo horretatik publizitateari dagokionez, iragarle berriak eskuratu ahal izateko aukera berriak landu behar izan ditu Galtzaundi aldizkariak. Barne hausnarketak eta publizitatea ezarri ahal izateak aldizkariari berari eragin dio eta eragin egingo dio aurrerantzean ere. Etengabeko hausnarketan murgilduta dago Galtzaundi, aukera berriak aztertu eta jorratuz. Krisialdiak beraz irakurketa positiboa ere izan badu.

SEMAFOROA: Zer irakurketa egiten duzue otsailean 60tik gora hedabidek egindako eskaeretatik ("Beste jauzi baterako ordua" adierazpena)?

GALTZAUNDI: Positibo eta beharrezkoa. Galtzaundik bat egin du “Beste jauzi baterako ordua” adierazpenarekin. Adierazpenaren sinatzaileetako da. Elkarlanez landutakoa izanik positibotzat jotzen dugu, euskarazko komunikabide ez publikoek kalitatearen aldeko apustua egin eta administrazio publikoei dei egiten diete erantzuna eman dezaten.

SEMAFOROA: Zertan aldatu beharko luke administrazio publikoen eta euskarazko hedabideen arteko harremanak, euskarazko hedabideen egoera hobetzeko?

GALTZAUNDI: Administrazio publikoen lana euskarazko komunikabideen alde lan egitea izan beharko luke. Akordioak, diru-laguntzak, publizitate instituzionala lantzeko garaian euskarazko komunikabideen aldeko apustu garbia egin beharko lukete, tokian tokikoa, euskalduna eta irakurleaz probesturik erabaki estrategikoa aurrera eramanez.

SEMAFOROA: Nola ikusten duzue zuen hedabidea hemendik 5 urtera? Eta 10 urtera?

GALTZAUNDI: Komunikabidea egunetik egunera ematen diren erronka berriei aurre eginez ikusten dugu, egunetik egunera egoera eta aukera berrietara moldatuz. Horien adibide, komunikazio bitarteko berriak, sare sozialak dira; Internetek zein IKTk aurkeztuko dituzten erronka berrietara gutxinaka eta ahal den neurrian egokitzea. Tolosaldeko bestelako komunikabideekin elkarlana, amankomuneko lana, proiektu komunikatiboa garatzea xedeetako bat izango da.

SEMAFOROA: Zer-nolako harremana duzue eskualdeko euskarazko gainerako hedabideekin?

GALTZAUNDI: Eskualdeko euskarazko gainerako komunikabideekin dugun harremana egunetik egunera handiagoa dela esan daiteke. Hala ere, aurrerantzean elkarlan hau bultzatzea da Galtzaundiren asmoetako bat.

SEMAFOROA: Zer-nolako elkarlana bidera daiteke hedabide horiekin?

GALTZAUNDI: Gutxinaka baina gelditu gabe egin beharreko lana da. Komunikabide guztien artean adostu eta landu beharrekoa.

SEMAFOROA: Zer mezu helarazi nahiko zeniekete eskualdeko euskaldunei?

GALTZAUNDI: Galtzaundi Euskara Taldearen eta Galtzaundi Aldizkariaren egitekoa euskaran izango du oinarri orain artean bezala, herritarrei zuzendurik. Horretarako Tolosaldeko herritarren eta erakunde publiko zein pribatuen laguntza ezinbestekoa izango da, orain artean bezala baita aurrerantzean ere.

Read more...

Euskarazko hedabideak Tolosaldean (III). Zer dio Tolosaldeko eta Leitzaldeko Hitzak?

Azken asteotan euskarazko hedabideen egoera dugu hizpide nagusi Semaforoan: inkesta jarri dugu martxan eta prentsaurrekoetan erabili beharreko hizkuntzei buruzko hainbat artikulu argitaratu ditugu (Joseba Kamiorena eta Andoni Egañarena, esaterako). Lanketa horretan ezinbestekoa iruditu zaigu eskualdeko euskarazko hedabideei ere aukera ematea, euren gogoetak eta kezkak gizarteratzeko.

Tartean, Tolosaldeko eta Leitzaldeko Hitza dago.

Segi irakurtzen

Hitza Tolosaldeko eta Leitzaldeko Hitza egunkaria 2001eko abenduaren 11n sortu zen. Hasieran Egunero zuen izena, eta ondoren, hartu zuen gaur egungo izena. Pasa den urteko azarotik hona, astean lau egunetan argitaratzen dugu (asteartetik ostiralera); krisiak jota daude komunikabideak eta horrek eragina izan zuen erabakia hartzerakoan, baina hala ere, gaur egun joera paperekoa baino, interneta osatzea dela ere hartu behar da kontuan. CIES ikerketa zentruak egindako azken inkesten arabera, Tolosaldeko eta Leitzaldeko HITZA egunean 14.000 pertsonek irakurtzen dute.

SEMAFOROA: Hedabideak bi krisialdi pairatzen ari dira: krisialdi ekonomikoa eta hedabide tradizionalen krisialdia. Nola eragin dute zuenean?


HITZA: Krisialdi ekonomikoari dagokionez, argi dago diru gutxiago dagoela udaletan, elkarteetan, jendearen poltsikoetan... eta hori nabaritu da. Horri aurre egiteko ordea, lan gehiago egitea besterik ez dago; produktu hobea atera, dibertsifikatu eta produktu gehiago atera, kanpo-zerbitzuak zabaldu… Estuago egonda ere, garrantzitsuena da euskara hutsezko informazioa ematea, euskararen normalizazio bidean. Nola eragin digun? Egunkaria astean sei egunetan argitaratzetik lau egunetara jaitsi garela eta internetari askoz garrantzia handiagoa ematen diogula.


SEMAFOROA: Zer irakurketa egiten duzue otsailean 60tik gora hedabidek egindako eskaeretatik ("Beste jauzi baterako ordua" adierazpena)?

HITZA: Eman beharreko pausoa zen. Euskarazko komunikabide ez publikoak lan garrantzitsua burutzen dugu. Argi dago bizirauteko diru laguntzen beharra dugula eta agintariek konpromiso zehatzak hartu behar dituztela. Aipatu bezala, hedabideok konpromisoa hartu dugu; euskaraz kalitateko informazioa eskaintzearena, erantzukizunez jokatuz. Orain agintarien txanda da; urtez urte erabakitzen diren diru laguntza esleipen politikak atzean utzi eta gutxienez legealdi osoak hartuko dituen diru laguntzen hitzarmen konpromisoa behar dugu.


SEMAFOROA: Zertan aldatu beharko luke administrazio publikoen eta euskarazko hedabideen arteko harremanak, euskarazko hedabideen egoera hobetzeko?

HITZA: Oinarrizko akordioak lortu behar dira. Gizarte honetan euskarak duen benetako garrantzia onartu behar dute, eta hortik abiatuta akordioak lotu. Euskal Herrian, euskararen herrian, agintariek ezin dituzte euskarazko komunikabideak baztertu, hedapena kontutan hartuta, beste komunikabide batzuri mesede egiten dieten bitartean. Euskarazko hedabideak estrategikoak bagara, modu horretako trataera jaso beharko genuke administrazio publikoen aldetik.


SEMAFOROA: Nola ikusten duzue zuen hedabidea hemendik 5 urtera? Eta 10 urtera?

HITZA: Interneten erabat murgilduta. Etorkizuna sarean dago, eta Hitzan ere horren aldeko apustu garbia egin dugu.

SEMAFOROA: Zer-nolako harremana duzue eskualdeko euskarazko gainerako hedabideekin?

HITZA: Ona, nahiz eta orain arte bakoitzak bere lan egin du, bere aldetik. Denok hausnarketa bera egin dugu, hala ere: gure arteko harremana sendotu beharra dugu, eta horren alde lan egin.

SEMAFOROA: Zer-nolako elkarlana bidera daiteke hedabide horiekin?

HITZA: Denon artean diseinatu beharreko elkarlana izango da. Hausnarketa egin behar dugu, eta denon artean erabaki beharreko zerbait da.


SEMAFOROA: Zer mezu helarazi nahiko zeniekete eskualdeko euskaldunei?

HITZA: Euskara hutsean kalitatezko informazioa jasotzen jarraituko dutela, baina horretarako denon laguntza behar dela, guztion lana dela hori.

Read more...

Euskarazko hedabideak Tolosaldean (II). Zer dio Txolarre Irratiak?

Azken asteotan euskarazko hedabideen egoera dugu hizpide nagusi Semaforoan: inkesta jarri dugu martxan eta prentsaurrekoetan erabili beharreko hizkuntzei buruzko hainbat artikulu argitaratu ditugu (Joseba Kamiorena eta Andoni Egañarena, esaterako). Lanketa horretan ezinbestekoa iruditu zaigu eskualdeko euskarazko hedabideei ere aukera ematea, euren gogoetak eta kezkak gizarteratzeko.

Tartean, Txolarre Irratia dago. 2000. urteko abenduaren 26an egin zuen lehen emankizuna Txolarre Irratiak. Bizpahiru urte lehenago sortu zen eskualdean, ordea, irratia martxan jartzeko talde eragilea. Herritarrek osatutako taldea izan zen. Garai hartan “itzalita” zegoen Villabonako Loatzo udal irratiaren azpiegiturak baliatu zituzten Tolosalde osora euskarazko irratia zabaltzeko.

Segi irakurtzen

Premia: garai hartan irratia martxan jartzeko talde eragilean bildu ziren herritarrek irudikatu zuten hiztun komunitate bat, eskualdeko 28 herriak hartuko zituena. Komunitate horrek euskaraz bizitzeko hautua egina zuen eta komunikatzeko tresnen premia sumatzen zuen. Behar horretatik abiatutako egitasmoa da Txolarre.

Izaera: eskualdeko herritar talde batek sortu zuen proiektua izanik, izaera herrikoia du irratiak. Juridikoki kultur elkarte bezala eratuta dago eta eskualdeko edozein herritarrek du eskubidea irratiko batzordean parte hartzeko. Txolarrek ez du loturarik inongo komunikazio talde edo enpresarekin. Irratiari dagozkion erabakiak bertan hartzen dira, bertakoek hartzen ditugu. Zehaztu beharra dago, gurea ez dela irrati “librea”. Izen hori 80. hamarkadan hain ugari eta emankor izan ziren irrati autogestionatuak eta okupazio mugimenduarekin lotura zutenak izendatzeko erabiltzen zen. Txolarre izan liteke independentea nahi bada, askea, baina ez “irrati librea”. Hiztun komunitate horren zerbitzura lanean ari den irratia da, asmo horrekin sortutako. Irrati “komunitario” dei diezaiokegu, ez publiko, ez pribatu, ez libre. Funtzio sozial argia duen irratia: euskararen geroratzea ziurtatzea Tolosaldean.


Helburuak: Hedabide garen neurrian, informatzea, entretenitzea eta formazioa ematea da gure egiteko nagusia. Euskaraz egiten dugun neurrian ekarpen garrantzitsua egiten diogu hizkuntzaren normalizazioari. Baina hala ere, gure egitekoa haratago doa. Ezinbesteko tresna gara, adibidez, hiztun komunitatea trinkotzeko (elkarrekin harremanetan jar ditzakegu eskualdeko euskaldunak, komunitate baten parte sentiarazi diezaiekegu …). Geure lana behar bezala eginez gero, prestigioa eman diezaiokegu hizkuntzari eta eskualde osoa euskararen inguruan ardaztu dezakegu.

Emaitzak: egiteko edo funtzio asko ditugu beraz, euskarazko hedabideok. Arrakasta/porrotaren neurgailutzat entzule kopuruak kontutan hartzea ez zaigu egokia iruditzen. Tresna garen neurrian gure egitekoa zenbaterainoko eraginkortasunez egiten dugun neurtzea ez da gauza erraza eta ezin da zenbaki batera mugatu. Poztuko ginateke, irratia entzun edo ez, Txolarre eskualdeko euskaldunontzat erreferentzia izango balitz eta arrasto hori utziko balu. Alde horretatik, eskualdean irratirako bideratu diren baliabideak zeintzuk diren eta ondorioz zabalkunderako zein zailtasun izan diren ikusita, Txolarrek lortu duen oihartzunarekin harro egoteko moduan gaude.

SEMAFOROA: Hedabideak bi krisialdi pairatzen ari dira: krisialdi ekonomikoa eta hedabide tradizionalen krisialdia. Nola eragin dute zuenean?

TXOLARRE IRRATIA: Susmoa dugu hedabide tradizionalen krisialdiak gehiago eragiten diola paperekoari, ikus-entzunezkoari baino. Neurri handi batean, hedabideak kontsumitzeko ohitura aldatu da eta gaur egun bat batekoa, momentukoa, azkarra eta ikusgarria dena lehenesten da; eta hori sarean topa dezakegu. Zentzu horretan nahikoa bat bateko medioa da irratia eta etengabe modu berrietara egokitu beharko duen arren, eutsi diezaioke krisialdiari. Hala eta guztiz ere, ez zaigu iruditzen kontsumo ohitura horiek berezkoak direnik, probokatuak baizik; eta alde horretatik, ohitura horiek aldarazteko gai inor bada, hedabideak dira. Gurea bezalako tokiko hedabide txiki, gertuko eta komunitariook eredu parte hartzaileak bultzatu beharko genituzke. Hedabideon “kontsumoaren” partez, hedabideon “erabilera” bultzatuz.

Txolarre Irratiari ere eragiten dio krisi ekonomikoak. Egia da gainerako hedabideei baina neurri txikiagoan eragiten diola, neurri handi batean, merkatutik kanpo funtzionatu duelako urte guztiotan. Arlo pribatuari dagokionean, eskualdeko herritarrek egindako ekarpenak (material salmenta, ekitaldien antolaketa, txosnak, dohaintza …) izan dira sostengu eta hemen beheranzko joera sumatzen da, noski. Erakunde publikoetatik, berriz, Txolarrek jaso du laguntza, baina oso modu apalean. Eusko Jaurlaritza edo Diputaziotik ez da diru-laguntzarik jaso inoiz eta eskualdeko udal askok ere ez dute bere ekarpenik egin hamar urteotan. Ondorioz, baliabide exkaxekin egin behar izan du aurrera irratiak. Ez du esan nahi horrek egoera horrekin konforme gaudenik, gure ustez, aurrera begira baliabide gehiago bideratu beharko baitira euskarazko medioetara.

Hala ere, krisia testuinguruaz kontziente gara. Ekonomian aditu izan gabe, esan dezakegu aurrera begira beste funtzionatzeko era batzuk bultzatu beharko direla: gertuagoko sareak sustatu, jasangarriagoak, eraginkorragoak, autogestionatuak … Gutxiagorekin bizitzen ikasi beharko dugula, beraz. Inork esperientzia badu horretan, Txolarrek du.

SEMAFOROA: Zer irakurketa egiten duzue otsailean 60tik gora hedabidek egindako eskaeretatik ("Beste jauzi baterako ordua" adierazpena)?

TXOLARRE IRRATIA: Txolarre Irratiak bat egin du hasieratik adierazpenarekin. Puntu guztietan dator bat eta garrantzitsua ikusten du euskarazko hedabide ez publikoak jendartean sektore bezala agertzea. “Beste jauzi baterako ordua” adierazpena sinatu aurretik, oso antzeko dokumentua sinatzeko proposamena luzatu zien Txolarrek eskualdeko gainerako hedabideei.

SEMAFOROA: Zertan aldatu beharko luke administrazio publikoen eta euskarazko hedabideen arteko harremanak, euskarazko hedabideen egoera hobetzeko?

TXOLARRE IRRATIA: Euskara ez dago egoera normalean eta hortaz euskarazko hedabideok ezin dugu lehiatu hizkuntza indartsuagokoekin. Auto-finantziazio erabatekoa hizkuntza-normaltasunarekin batera etorriko da. Eta aldi berean, euskarazko hedabideak eragile gara normaltasunaren bidean.

Administrazio publikoetako hizkuntza politiketan euskarazko hedabideak normalizazio bidean giltzarri garela aitortzen da eta ondorioz laguntza bideratu behar zaigula. Paperetan letra larriz aitortzen da, baina gero hedabideok ez dugu nahikoa sostengu jasotzen.

Argi utzi nahi dugu laguntza publikoak ez duela beti dirutan etorri beharrik: sustapenean, zabalkundean edota fidelizazioan ahalegin txikia eginik laguntza handia eman dezakete administrazioek. Erakunde publikoak izan beharko lukete, bestalde, euskarazko hedabideen erabiltzaile behinenak, haien atzetik etorriko dira gero herritarrak. Tamalez orain arte, alderantziz gertatu da maiz.

Zeregin aktiboagoa beharko lukete erakundeek, euskarazko hedabideekin elkarlanean. Komunikabideok ez genuke harreman hau morrontza bezala ulertu behar, helburu komunak dituzten erakundeen (publikoen eta ez publikoen) arteko lankidetza bezala baizik. Aldi berean, erakunde publikoetan ordezkari (politiko) direnek euren interes partidistak lankidetza honetatik kanpora utzi beharko lituzkete.

Hortaz, euskarazko hedabideei laguntza (dirutan ere) ematerako orduan, lehenetsi behar diren irizpideak, gure ustez ez dira izan behar hainbeste kuantitatiboak (entzule/irakurle/ikusle kopurua, auto-finantziazio maila, zabalkunde eremua …) kualitatiboak baizik. Hedabideentzat egitura indartsu eta sendoak sortzen lagundu behar dute erakundeek, hizkuntza normalizatzeko tresna eraginkorrak izan daitezen. Hala badira, geroz eta entzule/irakurle/ikusle gehiago izango dituzte, geroz eta laguntza publiko gutxiago beharko dute, geroz eta errazago zabalduko dira … benetan erreferentziazkoak bihurtuko zaizkigu.


SEMAFOROA: Nola ikusten duzue zuen hedabidea hemendik 5 urtera? Eta 10 urtera?

TXOLARRE IRRATIA: Ez gara iragarle, baina Txolarre neurri handi batean izango da eskualdeko herritarrek erabakitzen dutena. Behar bati erantzunez herritarrak izan ziren irratia sortu zutenak duela 10 urte baino gehiago eta urteotan iraun badu izan da herritarrek beraiek balio bat eman diotelako. Erabiltzen ez diren tresnak kamustu egiten dira eta ibiltzen ez diren bidezidorrak sasiak hartzen ditu. Eskualdeko euskaldunek euskaraz informazio jasotzeko premia agertzen duten bitartean segituko du Txolarrek. Hemendik 5-10 urtera Tolosaldean euskararen estatusa beste bat izatea nahi genuke eta hori, besteak beste, euskarazko medioetan egindako lanari esker izatea. Bide egokian goazela esan nahi luke horrek.

SEMAFOROA: Zer-nolako harremana duzue eskualdeko euskarazko gainerako hedabideekin?

TXOLARRE IRRATIA: Elkar ezagutzen dugu eta harremana badugu. Bildu izan gara eskualdeko euskarazko hedabideen arteko elkarlanaz hitz egiteko. Harremanaren nolakotasunean ez dugu gehiegi sakondu nahi. Bistakoa da ez dela hartu eman erraza. Esan dezagun, oso izaera ezberdineko euskarazko hedabideak ditugula eskualdean eta horrek zaildu egiten duela elkarren arteko ulermena. Maiz esan izan dugu hizkuntza diferenteak erabiltzen ditugula hizketarako, eta horrela nekeza da adostasunetara iristea.

SEMAFOROA: Zer-nolako elkarlana bidera daiteke hedabide horiekin?

TXOLARRE IRRATIA: Aurreko galderari emandako erantzunak ez du esan nahi, inondik inora, gure artean elkarlana bideratu behar ez denik. Bideratu bakarrik ez, egoki eta beharrezko ikusten dugu Txolarretik. Hala ikusi izan dugu betitik.

Azkeneko urteotan, hedabideen arteko elkarlanaz asko hitz eginda eta gehienetan arinegi. Oinarri batzuk:

a) Elkarlanak eskatzen du, lehenik eta behin, elkarrekin aritu beharko duten hedabide horien aitortza egitea. Lau hanka izango baditu mahaiak, lauak berdin dira ezinbesteko elkarlanerako.

b) Egia da elkarlanak, sinergiak aprobetxatu eta hedabideak modu eraginkorragoan antolatzen lagunduko digula. Horrek ez du esan nahi, baliabideak beharko ez direnik eta norabide horretan ahalegin bat egin beharko ez denik. Sektorearen aldeko apustua guztiok egin beharko dugu.

c) Eskualdearentzat zerbitzu edo produktu hobeak eskaintzea izan dadila elkarlanerako abiapuntu. Hiztun komunitateari begira dugun ardurazko betekizuna egokiago egiteko irizpidea lehenetsi dezagun.

Eta hortik aurrera, beldurrik gabe, erantzukizunez, arduraz eta eskuzabaltasunez jokatuz gero, ziur gaude denok kabituko garen jokaleku bat topatuko dugula.

SEMAFOROA: Zer mezu helarazi nahiko zeniekete eskualdeko euskaldunei?

TXOLARRE IRRATIA: Segitzeko holaxe. Emaitza kolektiboa izan da uhin bidez aireratu duguna eta egindako bidea eskualdeko euskaldunek egina dela. Badakigu, urteotan zenbait garaitan herritarrek ahalegina egin behar izan dutela irratia jarraitzeko. Baina kantuak ziona moldatuz: Txolarreren mugak, euskararenak, gure baitan daude gehienak … Eta hain zuzen, geure baitatik, eskualdeko euskaldunok osatzen dugun komunitatearen barrutik eraginda lortuko dugu mugak gainditzea. Euskarazko hedabideak entzunez/irakurriz/ikusiz, hauetan parte hartuz, guretzako propio sortutako tresnak erabiliz lortuko dugu euskara izatea Tolosaldeko hizkuntza hegemonikoa, gure territorio librea.

Read more...

Euskarazko hedabideak Tolosaldean (I). Zer dio 28 Kanalak?

Azken asteotan euskarazko hedabideen egoera dugu hizpide nagusi Semaforoan: inkesta jarri dugu martxan eta prentsaurrekoetan erabili beharreko hizkuntzei buruzko hainbat artikulu argitaratu ditugu (Joseba Kamiorena eta Andoni Egañarena, esaterako). Lanketa horretan ezinbestekoa iruditu zaigu eskualdeko euskarazko hedabideei ere aukera ematea, euren gogoetak eta kezkak gizarteratzeko.

Tartean, 28 Kanala dago. 28 Kanala 2006an hasi zen emititzen, baina lehenengo pausoak 2005ean eman zituen. 28 Kanalaren webgunean duzue beren ibilbidea eta hedadura. Semaforoak posta elektronikoz bidali dizkio galderak, eta 28 Kanalak erantzun hauek eman ditu:

Segi irakurtzen

SEMAFOROA: Hedabideak bi krisialdi pairatzen ari dira: krisialdi ekonomikoa eta hedabide tradizionalen krisialdia. Nola eragin dute zuenean?

28 KANALA: Biak. Publizitatea eta diru sarrera instituzionalak beheraka hasi dira. Hedabideak kontsumitzeko ohiturak asko aldatu dira, gu ikus entzunezko alorrean bagabiltza ere antzematen da: sare sozialak, internet, informazioa bilatzeko beste bide berriak daude. Ari gara bide hori lantzen baino, antolaketa berrietarako garai txarra...

SEMAFOROA: Zer irakurketa egiten duzue otsailean 60tik gora hedabidek egindako eskaeretatik ("Beste jauzi baterako ordua" adierazpena)?

28 KANALA: Beharrezkoa. Euskarazko komunikabideok, militantzia moduan eta egoera kaxkarrean ari gara lanean. Gipizkoa Berritzenen, gipuzkoako hedabideen mahai osatuta dugu, diagnosi bateratu bat egiteko eta irtenbideak eta lan ildo bat jarraitzeko.

SAEMAFOROA: Zertan aldatu beharko luke administrazio publikoen eta euskarazko hedabideen arteko harremanak, euskarazko hedabideen egoera hobetzeko?

28 KANALA: Sektore aktibo bat bezala aztertu eta kontsideratu. Euskararen diskriminazio positiboa, momentu behar da eta, benetan sinistu. Baliabide bateratuak jarri behar dira aplikazioak errentagarriagoak izateko, teknologia, administrazioa, publizitatea, sinergien estrukturak ahalbidetu,… azken ilara hauek hartu autokritika bezala ere.

SEMAFOROA: Nola ikusten duzue zuen hedabidea hemendik 5 urtera? Eta 10 urtera?

28 KANALA: Estruktura eta aurrekontu murritza dugu. Dugunarekin baino gutxiagorekin ez du merezi bailarako telebistarik egitea. 28 kanalak iraungo badu, goian aipatutako sinergien estrukturen beharra dauka. Eta sukaldeko lan izugarria dugu, kontsumo ohitura berrietara atontzen.

SEMAFOROA: Zer-nolako harremana duzue eskualdeko euskarazko gainerako hedabideekin?

28 KANALA: Kontaktua gara eta jarraituko dugu. Hiru bitarteko desberdin gara baina baditugu kointzidentziak. Horietan hausnarketa egin eta gutxienekoetan batu eta batera hasi beharrean gaude.

SEMAFOROA: Zer-nolako elkarlana bidera daiteke hedabide horiekin?

28 KANALA: Egoitza bateratu bat, erredakzio bateratu bat, … baina susmoa daukat,bateratze honek “merkeago” egingo duela sinisten dutela. Bateratzeak gauza batzuk hobetuko lituzke, baina ain da egoera prekarioa, lehengo dirulaguntza guztia banatuta ere…

SEMAFOROA: Zer mezu helarazi nahiko zeniekete eskualdeko euskaldunei?

28 KANALA:

- Premia. Bailara euskaldun batek bitarteko euskaldunak behar dituela.
- Gertutasuna. Gu gara bertako berri ongien emango diegunak, gertukoa gero eta gehiago interesatzen zaigu.
- Kohesioa. Bailarako komunikabideak bailara zentzua lantzen dute, kolektibotasuna.
- Mezu positiboa. Gu bezalako txoropitoak bizirik gauden bitartean izango dela zerbait. Handiagoa, txikiagoa,… gustoko lana dugu eta badakigu non sartu ginen.
- Esperantza. Gizartean ematen ari diren aldaketak batzekoa aukerak emango dituela.

Read more...

Komunikazio Korporatiboaren Hizkuntz Politika (Joseba Kamio)

Nola uztar dezake enpresa edo erakunde batek hizkuntz normalizazioa, komunikazioa eta eraginkortasuna? Joseba Kamiok neure (h)egitik blogean proposamen bat argitaratu du, eta eztabaida desorekatzeko/reekilibratzeko asmoa ere badu. Kamiok hau dio: "Honakoa proposamen irekia da, eta seguruenik ez du balio edozein enpresa edo erakunderentzako".

Ze hizkuntzatan egin prentsaurrekoak? Eta prentsa oharrak? Eta prentsarako deialdiak? Eta elkarrizketak? Ze hizkuntza erabili sare sozialetan?

Kamioren proposamena irakurri nahi baduzu, egin klik hemen.

Eduki horrekin zerikusia duten beste albiste batzuk ikusi nahi badituzu, egin klik hemen

- Semaforokideen %87k eskualdeko alkateek prentsaurrekoak euskaraz egitea nahi dute (Semaforoan, 2011-08-26)
- Perdone usted (Andoni Egaña, Berrian, 2011-09-10)
- Euskarazko hedabideak hobeak dira gaztelaniazkoak baino? (Inkesta Semaforoan)
- Noentiendotarrak euskarazko prentsaurrekoak salatzen ari dira (Semaforoan, 2011-07-06)

Read more...

18 urtez hizkuntza-eskubiderik gabe (Behatokia)

Hizkuntza Eskubideen Behatokiak 18 urtez hizkuntza-eskubiderik gabe Osakidetzan dokumentala ikusgai jarri du sarean. Dokumentalean, Euskal Autonomia Erkidegoko osasun zerbitzuari dagokion hizkuntza-eskubideen egoeraren berri jasotzen da. Pediatria arloan 18 urtez bizitako hizkuntza-eskubideen urraketa sistematikoaren adibide den kasu baten berri ematen da; Luis Mari de Juan Irastorza ordiziarrak (argazkikoa) bizitakoa, hain zuzen ere .

Bideoa ikusi nahi baduzu, egin klik hemen.

Read more...

"Taliban" deitzea ere...

Iñaki Oyarzabal PPko legebiltzarkideak "taliban" deitu die "Kontseiluko horiei", Semaforoan ere jakinarazi dugunez. Horrek erreakzio andana eragin du, eta guk biri eman nahi diegu tokia:

- Batetik, Zaldieroak Berrian argitaratutako komikiari: "Elebakarrak elebidunari taliban". Goiko argazkian duzue, edo, bestela, Berriaren webgunean.

- Bestetik, Xabier Etxaniz Rojoren "Becquer Iñakirentzat" artikulua, Berrian hori ere. Artikuluaren bukaera mundiala iruditu zaigu.

Read more...

Tolosako Udalak ez daki isunak behar bezala betetzen?

Herritar batek posta elektronikoz idatzi digu, Tolosako Udalak jarritako isun baten gainean kexa egiteko. Isuna ere bidali digu eskaneatuta. Hona hemen mezua:

"Aste honetan Tolosako Laskurain ikastolan gurasoen bilerak izan dira. Arratsaldeko 7etan inguruko herri txikietatik Tolosara etortzeko aukera bakarra ibilgailuarena da, eta horrela egin nuen.

Segi irakurtzen

Ikastola inguruan aparkatzeko lekurik ez eta beste hainbatek bezala, nik ere bertan dagoen errotondan utzi nuen ibilgailua (ordubeterako), inongo trabarik egin gabe.
Bilera amaitu eta ibilgailura inguratu nintzenean, hor non ikusten dudan isunaren orria kristalari erantsita.

Irakurtzen hasi eta hauxe jartzen zuen:

Ikusten duzuenez, gaztelaniaz agertzen da isuna: (Barrio Iurre), (04/10/2001) (Golf gris), (Estacionar sobre rotonda), (Ausente).

Ibilgailua hartu eta Udaletxera bertaratu nintzen isuna ordaintzera eta euskaraz beteta ez zegoelako kexatzera. Bertan zegoen txandako udaltzainak esan zidan bi hizkuntzak zirela ofizialak, eta ondo beteta zegoela. Handik aurrera, isuna ordaindu, esan beharrekoak esan, eta behar den lekuetan kexa bideratu dut, Tolosan ere euskara zanpatuta dagoela azalduz".

Goian azaldu bezala, herritarrak isuna ere bidali digu eskaneatuta. Bertan klik eginez gero, isuna handitu dezakezu.

Read more...

"Bertsolari": bertsolaritzaren erraietara bidaia polita, ahaztezina eta emozioz beterikoa (Tere Soto)

"Bertsolari" dokumentala berriro ere hizpide dugu Semaforoan. Urriaren 12an Leidorren ikusi ahal izan dugu, goiko kartelean ikusten denez, eta urriaren 14tik aurrera Hego Euskal Herriko areto askotan. Tere Soto Anoetako udaleko kultur dinamizatzaileak bidalitako kritikari kasu egiten badiogu, ezin dugu kale egin eta joan egin beharko dugu. Hona hemen Terek bidalitako kritika:

Irakurri kritika

"Film ederra eta benetan hunkigarria goitik behera, edukiz eta itxuraz. Kontrastez josita dago: baserria-kalea, zaharrak-gazteak, emakumeak-gizonak (oso irudi kuttuna Uxue Alberdirena, haurdun, mikrofonoaren aurrean, feminitatearen eta gaztetasunaren aldarrikapen umila egungo bertsolaritzan, historikoki izan duen jatorri maskulinoa eta edadetuena azpimarratu ondoren), hitza-isiltasuna, atzea-aurrea, hasiera-bukaera, bertsolariaren bakardadea jendez lepo dagoen aretoan…

Horrek guztiak du bere tokia filmean, eta dena primeran uztartuta gainera, ongi konbinatutako hari koloretsuez eginiko oihal eder bat bezala, bertsolaritzaren aberastasunaren isla garbia.

Bat-batekotasunaren indarra eta hitzez inguraturiko isiltasunaren handitasuna; hitza/isiltasunaren binomio emankorraren mirariak entzuleengan sorrarazten dituen zirrara, algara, negarra…. Hitza bide, sentimendu-burrunbaren askapen atsegina… Horixe bertsolaritzaren magia.

Filmean azaltzen diren metaforak, bestalde, paregabeak iruditu zaizkit: amildegi ondoko paseoa laino tartean, zirkuko funanbulistak bezala oreka mantentze horretan, bi aldeetara hutsa besterik ez dagoela; edo jendea eta kotxeak kaletik atzeraka, bi bertsolariak hizketan aurrera doazen bitartean, bertsolaritzaren buru-egitura bereziaren seinale; irudi benetan harrigarriak, dotoreak, adierazkorrak eta hunkigarriak.

Hizkiak jolas, hitzaren eta isiltasunaren besarkada, bertsolariaren eta ikusleen arteko konplizitatea, hemen eta orain, unean unekoa, orainaldiaren boterea bete-betean… Hitza unibertsoan, unibertsoa hitzez, hondartzako azken irudian lez… Sentsazio horiek guztiak eta askoz ere gehiago transmititu dizkit “Bertsolari” filmak, gure kulturaren arte eder honen erraietara bidaia polita da, ahaztezina, eta emozioz beterik eskaintzen digute".

Hona hemen eduki berarekin lotutako beste albiste batzuk:


- "Donostiako zinemaldia eta euskara. Zer daukagu esateko?" (Semaforoan, 2011-09-28)
- "Perdone usted" (Andoni Egañaren artikulua, Semaforoan, 2011-09-12)
- "Euskarazko zinemagintzaren loraldian ote gaude?" (Semaforoan, 2011-09-08)

Read more...

Jaurlaritzak beste urrats bat eman du euskaldunon eskubideak zapaltzeko

Eusko Jaurlaritzak beste urrats bat eman du euskaldunok kontsumitzaile erdaldun bihurtzeko: euskaraz egin edo gaztelaniaz egin saltoki eta enpresa handien esku utziko dute, eta bezero euskaldunek ez dute legezko biderik izango euskaraz atenditzen ez dietenei kexak edo erreklamazioak jartzeko.

Duela hilebete batzuk esan genuenez, Basagoitiren tesia atera da irabazle: saltoki handietan eta antzeko tokietan euskararen aldeko neurriak hartu nahi izatea faxismoa omen da.

Hona hemen eduki berarekin lotutako beste albiste batzuk:

- Euskara saltoki handietan: Basagoitiren tesia garaile (Semaforoa, 2011-06-16)
- Paul Bilbaok (Kontseilua) Eusko Legebiltzarrean egindako adierazpenak (Kontseilua.org, 2011-06-16)
- "Balio ez zuena baliogabetu dute" (UEMAren iritzia, Semaforoan, 2010-06-26)
-

Read more...

Euskal jaia egingo dute Ikaztegietan larunbatean, eta Anoetan, igandean

Urriaren 8a egun handia izango da Ikaztegietan. Euskal Jaia egingo dute: egun osoko festa izango da.

Goizean zehar, azoka izango da, eta mota askotako postuak jarriko dituzte.
Horrez gain, txalaparte, zanpantzarrak, herri kirol desafioa, euskal dantzak eta trikiti doinurik ez da faltako. Egunean zehar, abizenak euskal grafiaz jartzeko zer egin behar den azalduko dute, eta bertaratuek informazio orriak izango dituzte eskura.

Herri bazkaria ere izango da. Informazio gehiago nahi baduzu, jo Ikaztegietako Udalaren webgunera.

Anoetan ere euskal jaia egingo dute. Egun handia igandea izango da. Egitaraua ikusi nahi baduzu, jo UEMAren webgunera.

Read more...

"Zeatekoizut": Oarsoaldean bai, eta Tolosaldean zergatik ez?

Pasaian, Oiartzunen eta Errenterian tabernetan euskaraz eskatzeak saria du. Kafea, kaña, pintxoa edo dena delakoa euskaraz eskatu eta txartel bat ematen dizute, bi lagunentzako afari/bazkari baten zozketan parte hartzeko. Kanpaina Oarsoaldea Garapen Agentziarena da, eta, bertan, hiru herri horietako ia 70 taberna eta jatetxe dabiltza.

Begira zer gertatzen den tabernetan, "Zeateakoizut" kanpainarekin. Eman hirukiari eta entzun:



Tolosaldean ezin dezakegu halako ezer egin?

Read more...